KI RUNANGA.

Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 7, 4 December 1865, Page 15

KI RUNANGA.

G. Grey,

Kawana.

I te whare o te Kawana i Poneke, te ono o nga ra o Nowema, 1865. I reira:— Ko Te Kawana. i koto i tona Kunanga. "TVFOTEMEA i runga i te tikanga me te mana hoki o tetahi pukapuka whakaatu o te Kooti Whakarite o Niu Tireni, lie mea mahi lie mea whakaputa ki Akarana i te rua tekau ma ono o nga ra o Aperira, 1865, ko Kiria Takaanini te pouwaru a Ihaka Takaanini, o Pukaki i naliea tata ake nei, i roto i te Porowini o Akarana, kua mate ; e totika ana ki to te Ture titiro, kia whiwhi ia ki nga moni ma ratou .ko ana tamariki (no te mea ko ia to ratou kai atawhai), ko Erina Takaanini, Te Wirihana Takaanini, me Ihaka Takaanini, e Torn mano e iwa Kan, e wha tekau ma wha Pauna, me tango i te ringa o te Kai tiaki moni o te Koroni, mo te rironga o nga Papa whenua o Pukekohe, o Pukekohe kite Hauauru hoki, i runga i nga ritenga o_te “Ture mo te whakanoho i te Hunga Marie,” (“Mew Zealand. Settlements Act, 1863.” A no te mea i runga i to tikanga me te mana o tetahi atu pukapuka whakaatu o te Kooti whakarite, he z mea mahi, he mea whakaputa ki Akarana i te tekau ma warn o nga ra o Mei, 1865. Ko Kiria Takaanini no te mea ko ia te kai atawhai o Hone Wirihana Takaanini, o Erina Takaanini, o Ihaka Takaanini, e totika ana ki to te Ture titiro kia whiwhi ia ki nga moni £350, mo to tangohanga o Patumahoe i runga i nga tikanga o taua Ture nei:— A no te mea i runga i to tikanga mete mana o tetahi atu pukapuka whakaatu o te Kooti Whakarite he mea mahi he mea whakaputa ki Akarana i to rua tekau ma whitu o Mei, 1865. Ko Kiria mona ake, a no.te mea hoki ko ia te kai atawhai o Erina Takaanini, o

te Wirihana Takaanini, o Ihaka Takaanini, e totika ana kia whiwhi ia ki nga moni, me tango i te ringa o te Kai tiaki moni o te Koroni £3O, mo te rironga o Pokeno i runga i nga ritenga o tana Ture nei:— A no te mea kahore ano ana moni nei i utua noatia e to Kai tiaki moni o te Koroni kia Kiria Takaanini, otira e totika tonu ana kia utua i runga i nga tikanga o te “Ture mo to whakanoho i te Hunga Marie,” (“New Zealand Settlements Act, 1863,”) me nga pukapuka whakaatu o te Kooti whakarite kua whakahuatia nei. 9 A no te mea i runga i nga ritenga o tetahi Ture a te Kunanga Nui, i whakaingbatia ko te “Ture tiaki moni a te Maori, 1865,” (“Native Funds Investment Act, 1865,”) kua whakaritea ina tika kia utua he moni ete Karauna kite Maori hei whakaritenga i runga i tetahi Ture ato Kunanga Nui, a kite mea ko aua

tangata, ko etahi ranei o ratou he tamariki, he porangi ranei, tera atu ranei tetahi atu take ki to te Ture titiro hei arai i to ratou whiwhinga kite moni i taua wa, ka tika ki ta te Ture ma to Kawana i roto i tona Kunanga c whakarite, ko taua moni e man ana i runga i te pukapuka whakariterite, pukapuka whakaatu ranei, i runga ranei i tetahi atu pukapuka, e totika ai kia whakaputaia taua moni, e ahua tika ana kia hoatu ki aua tamariki, porangi ranei, ki tetahi atu tangata, ranei e tutaki ana ki a ia taua moni i runga i tetahi take arai a to Ture, kite mea e kore e marama te wehewehe, ko nga moni mo ia tangata mo ia tangata c whakahuatia ana ki roto ki taua pukapuka me hoatu kia purutia e etahi Kai Tiaki, me whakahua ki roto ki taua ki Kunanga nga Kai Tiaki c totika kite whakaaro o te Kawana i roto i tona Kunanga kia tu hei pera. Ko anei ritenga, mana hoki, ka whakahuatia ki raro iho nei, ka tukua atu ki aua Kai Tiaki • te mea ia, ekore nga toronga haeretanga o taua Ture e tauria nei, c meinga kia puta, mehemea e kiia ana kia kore, i roto i te Ki whakatu i aua Kai Tiaki.

Otira kite kahore i takoto aua tikanga ki roto ki to Ki Kunanga, engari he whakaritenga ke atu anake i whakahuatia ki reira, ko aua whakaritenga ko anake kua whakahuatia nei te whakaputaina, na, ko aua whakaritenga ke-tanga, me whakaahua i runga i te ritenga, o nga rarangi o te Whiti IV. o te Ture c tauria nei ona tikanga. A no to mea e totika ana kia whakaturia etahi Kai Tiaki i runga i nga tikanga o te “ Ture tiaki moni a to Maori, 1865,” (“Native Funds Investment Act, 1865,”) hei pupuru i nga moni, e totika ana kia hoatu ki a Kiria Takaanini, i runga i nga tikanga kua tohutohungia ki runga ako nei. Na, Ko Ta Ilori Kcrci, Kawana, i runga i te whakaae me to whakamohio o tona Kunanga ake, i runga hoki i nga tikanga o te “ Tore tiaki moni a to Maori, 1865,” (“Native Funds Investment Act, 1865,”) e whakatu ana i a

Paraniwiiii (Kanaba Pene) o Akarana, Te Koiri, Minita o reira, me Kihaba Kairingi o taua wahi ano,

hei Kai-Tiaki, hei pupuru i nga moni e totika nei ma Kiria ratou ko tana whanau kua whakahuatia nei, ka tukua atu hoki te mana ki a ratou, tau ki runga ki a ratou, nga ritenga katoa e whakataturia nei ki runga’ ki nga Kai-Tiaki, e te Ture kua whakahuatia tatatia nei tona ingoa heoti nei nga whakaahuatanga ke-tanga ko enei.

I runga i nga tikanga kua tohutohungia i roto i te 2 o nga rarangi o te Whiti IV., kua whakahuatia ki runga ake nei, e taea ana e aua Kai Tiaki nei nga moni e Kua ran e rima tekau Fauna te utu atu ki a Kiria Takaanini.

I, runga.hoki i nga tikanga kua tohutohungia i i •oto i i te-3 o nga rarangi taua Whiti nei, c e taea e -atou te hoatu, te wehewehe ranei ki nga tangata o

te Iwi o Ihaka Takaanini, tane i nahea tataakenei, o Kiria Takaanini kua whakahuatia nei, nga moni kotahi ran e rima tekau pauna.

Na

Pahata Koaringi,

~ Kai tuhituhi o to Runanga o tc Kawana.