HE WHARANGI TUWHERA.

Waka Maori, Volume 11, Issue 11, 8 June 1875, Page 127

HE WHARANGI TUWHERA.

Ko nga Pakeha matau Kite Reo Maori e tuhi mai ana ki tenei nupepa me tuhi mai a ratou reta ki nga reo e rua—te reo Maori mete reo Pakeha ano. HE HUIHUINGA MAORI MO NGA TIKANGA O TE HOKO WAIPIRO I TAURANGA. Ki a te Kai Tulii o te Walca Maori. (He roanga no tera kua taia.) Ka tu ko te "Wapereki ka mea—E hoa ma tena koutou. Nui atu taku whakapehapeha mo te huinga mai o nga hapu katoa o Tauranga i tenei ra, kite whakaaroaro i tera tikanga nui te pepehi "Waipiro. Kua mohiotia e tatou nga painga e aim mai ana i te kore kai Waipiro. Whakakotahitia to tatou whakaaro, kite turaki atu i tenei wairua poke ito tatou whenua. I mua ake nei kaore he tikanga i kitea e uru ai koutou kite hapu kurutemepera. Kua wliiti mai i tera taha o te moana he tangata nui tona ingoa ko te Hehitini, nana matou i ako ki nga peheatanga, a ko tana i hiahia ai, kia ara ake i roto i a koutou he runanga kurutemepera. Ki taku me ata whakaaro koutou ki taua mahi nui. A i konei tonu ka whakamutu rawa atu te inu i era hanga, i nga wai whakahaurangi. Kia ngawari te whakaaro ahakoa te tokoiti, ko te uru kia uru ; mahaiatia hoki, ko au anake au i Tauranga i te tau kua pahure ake nei; na tirotiro iana e nga tangata 1 tenei whare kua tokomaha i naianei nga hoa pakeha kua uru tomo mai kite hapu kurutemepera. Hui katoa maua e noho nei kotahi rau e rua te kau. Ako te putanga ota matou kaha, me ta matou pauaua, ko tenei whare ataahua e nohoia nei e tatou. liira atu taku whakapai ki nga hamumutanga i tenei ra. Naku tenei owhia, kia tuhituhi katoa koutou hei tangata whakamaua mo te mahi kurutemepara. Ka maranga te waiata titotara. Te Rangi: "King the Bell, Watchman." Tu ana mai i te rau o te pua, Te wi, i te wa, te tomai-whenua; Hua kite mania, liua kite tau, Te tara ote maunga, mete pari ngaunga hau. Tu mai haurutu, tu mai ra, Here ki nga puke i te liaeata ha ; Eere whaka-uta, rere whaka-tai, Hua o te rangi e ! piata mai. Piata mai ra koe tini pua, Eoto e, i waho ra, e tomai-whenua; Eke ki nga puaka, ki nga tumu kau, Eke ki nga liua noa, eke ki nga rau. Tu mai liaurutu, tu mai ra, Eere ki nga puke i te haeata ha ; Eere whaka-uta, rere whaka-tai Hua o te rangi e ! piata mai.

Here ke tau e tangata e! Te kawa, te kino, te. mate, te lie— O aua tu ng'oiigi i mahia mai Kia rori, kia raru, ki porangi ai. Tu mai haurutu, tu mai ra, Rere ki nga puke i te haeata ha; Here whaka-uta, rere whaka-tai Hua ote rangi e! piata mai. Ka tu ko T. J. Jleneha, ka mea—E hoa ma tena koutou. Toru ake nei aku kupu kia koutou, i runga i tenei mea pai, mea nui te mahi kurutemepera. Whakarongo mai e aku hoa tukua atu aku ki roto ki o koutou hirengaro. Ka nui te hari o toku ngakau inaianei ki a koutou, ta te mea ko koutou ko nga tangata o Tauranga nga tuatahi o tenei iwi nui o te , maori i whakahuihui kite patu i nga tikanga Waipiro. Ko tenei mahi a koutou he "whakapumau tonu atu i nga hua pai kite taha maori, a e kukume mai ana ki to koutou taha nga pakeha o Niu Tireni ina matakitaki ratou ki to koutou whakarangatiratanga ia koutou, whakanui hoki. Tera e puta ake te whakamoimiti me te aroha o a koutou tamariki, mo enei tu mahi. A Te Atua e huri nei te kanohi ki nga wahi katoa, kei te anga mai kia koutou i te rangi nei, mana ma Te Atua koutou e tiaki, mana e whakakaha, kia toa ai koiitou i te tino kino, o nga kino katoa, ara te inu waipiro, e keiatia nei ta koutou mohio, e whakawhiwhia nuitia nei koutou e Te Atua; a te mutunga o taua, hanga he hari mai ite mate kite tinana, ahe tinei tonu atu i a koutou i te mea kiano i tae noa ki te mutunga o nga ra. Ka tu te waita titotara i konei. Ts Rangi: "Crystal Spring." Ringia mai i te puna wai, I te ra e, ka tikataka; I nga uru rakau turaki mai, I te wai ka marama ra. Ringia mai i te puna wai I nga hau raranga noa; I nga rau, range, ka memenge mai I nga rae —i nga mania roa. Ringia mai i te puna "wai I te kuikitanga ra, e ; Ka liar uru lia, i to rerenga mai Ngau ake, ngau iho, ngau ke. Ringia mai i te puna wai Tiro atu ka hau noa Nga rakau ra, a ka iri te kai, Ma nga wainamu—iwi kua toa. Ka tu ko Enoka Te "Whanake ka mea—Tena koutou e hoa ma. Ko au etu atu nei he kurutemepara, kna kite iho au ite pai o taua hapu. TCa. nunui na nga tangata i te ao nei nana i timata tenei mahi. Katahi te kai i kanga he Waipiro, he whakahoki iho tana i nga mohio, i nga rangatira ki to te kuri ahua. Katahi nei au ka ngare-ngarea kite kai "Waipiro i nga Paparekauta, no taku hurihanga kite kurutemepara. Ki au me mutu tera hanga, te ngare kite kai waipiro. Ka tu ko Hare Reweti nei nga kupu. E hoa ma toru ak6 nei aku kupu. Kua poto hoki nga kii ite tini o nga kai korero. !N"ui atu toku whakakoakoa, mo te hira o te' tangata e noho nei, a mo te anganga mutanga mai o koutou ki tenei mahi whai mana. Ko Te Atua kei te Rangi, ko te tangata kei te whenua ; engari koa ko Te Atua, ko te tangata, raua kotahi tonu. Ara ko tana tenei i pai ai, he manaaki, he whakahari i nga tangata katoa e huri ke ana i te kino e ahn mai ana kite pai. Me anga te titiro ki ai a, hei tuara kia kaha ake ai tatou ki nga mea pauaua, kia- maiangi ake ki nga mea whakatenetene, kia hinga nga hoa riri katoa. Ko te ora ko te koa kei roto ite mahi tika. Koia taku e mea ake nei, me uru mai koutou kite kurutemepara. Ko tenei whakahuihuinga i a koutou ehara i te karanga kia tu tonu atu koutou hei kurutemepara, engari koa he hahauranga kite hanga nei ate Waipiro, he tika ranei te

mahi mu he he ranei. Otira ia kei te mohio katoa tatou e he ana, he .atu, he atu. Na konei au i hamumu ai kia koutou katoa kia whakamutua rawatia atu te mu 1 nga wai whakahaurangi. Ka tu ko te waiata. Te Rangi : " Sicilian Mariners." E nga hoa o te pai, Kia kaha te whawhai, . Kia hinga ai te he, Kia ngakau liuri ke. Tenei hunga lie ka pa Kite rama, kia na Tana puku tangi kai Kite wai e mate ai. Hore ana whakama Kite inu rama, a Takaokeoke noa Ko te pari} tonoa hoa. Na te rama koa i to Kite ara ote po; E ; me whakahoki mai Kite ara ote pai. Mutu kau te waiata ka inoia ka whakapaia e tetahi 0 nga Rangatira maori o te hui, ka wawahi i konei te hui. No te takiritanga ki waho ka whakahuatia te Himene e nga kai Takitaki Waiata. Te Rangi : " God Save the Queen." Manakitia e pa A mail e whakana "• Nga ngakau nei Ki tau na atawhai Kia kaha ake ai Te pehi i te wai Patari he. Ko nga Himene me nga waiata na Hare Eeweti 1 whakatu kite reo maori, mete whakapakehatanga nana ano i whakaoti. Ko Hare Eeweti te kai takitaki hapai hoki i nga rangi raua tahi ko Te Eahera i ai a te patupatunga o te pongipongi. (Ko te imdunga tenei.)