TE KURA MAORI, KAIAPOI.

Waka Maori, Volume 10, Issue 23, 17 November 1874, Page 290

TE KURA MAORI, KAIAPOI.

Kua tukua mai ki a matou e te Rev. G. P. Mutu, tetahi nupena Pakeha no Karaitiati, ko te Perehi te ingoa. Kei taua nupepa nga korero o nga mahi whakahari i te whakawhetaitanga, i te 22 o nga ra, o Oketopa, o te rua o nga tau i tu ai te Kura Maori i Kaiapoi. Kaore he wahi watea ite WaJea nei eo ai he korero roa o taua mahi. E ki ana he nui te pai o taua mahi, he tokomaha hoki nga Pakeha i tae ki reira. Kua nui noa nga ra, nga wiki r.anei, e taka whakaaro ana e mahia ana nga tikanga mo taua ra, a na te atawhai o nga tangata ki te kohikohi i tika ai te mahi ate komiti kite whakarite tikanga mo nga mahi takaro mo te awatea, me etahi atu mahi ahuareka mo te ahiahi o taua ra, a i tika rawa hoki te mahi a taua komiti taea noatia te otinga. Ko nga tangata o taua komiti i whakaritea mo taua mahi, ko te Eev. G-. P. Mutu; Henere J. Biwhi, te kai-whakaako o te kura; Hohepa Huria; Hone Horomona; me Arekehanara Mekuirana. Tera ano pea i taka ki a te Eiwhi, te kai-whakaako, te nuinga ote mahi; otira i rite katoa ano nga tangata ote komiti ki aia te kaha. I runga ite pataitanga ki nga tamariki ka kitea to ratou matauranga e nui haere ana, a kua nui atu i to tera tau, me to ratou ahua noa atu kua pai ake ano i to tera tau, hei tohu whakaatu rawa hoki tenei i te kaha o te kai whakaako me tona wahine. He nui noa atu i to tera tau nga manuhiri i hui ki taua whakawhetaitanga, i nui atu hoki te pai o nga tikanga ito tera tau. Ka tatata atu kite kura te hunga matakitaki, katahi ka kitea atu te tini o te haki e iri ana ki runga taura, he mea whakamaro ki runga i nga pou tiketike, ko etahi kei nga pou tonu ano e mau ana. Ko aua haki he mea tuku mai na nga kapene o nga kaipuke e tu ana i Poti Kupa. Titiro atu ana te tangata, pai ana tera! He atamira tetahi i hangaia hei tahunga i nga " paeawaka." Ko tetahi whakapakoko, ahua tangata nei, i whakaturia ki runga ki taua atamira; ki ana nga Maori hei ritenga taua whakapakoko mo te " takiwa o te pouritanga." He paura i roto i taua mea, kia tahuna rawatia ake kite ahi ka potapota noa* —hei mutunga ia mo te mahi. [He mea hanga kite pukapuka, te " paeawaka," puru ai a roto kite paura, kite whanariki, kite waro, kite aha noa atu. Ka tahuna aua mea kite ahi ko etahi ka kokiri ake kite rangi whakawhetu ai, mete rerere nga kora, ano he huka e tiko iho ana i te rangi. Ko etahi, porotakataka tonu ai i raro ano. Pai ana tena, ataahua ana ite po!] Ko tetahi taiepa i hangaia porotakatia i pahaki atu 0 te kura, hei taiepa mo nga mahi takaro, he haki katoa kei taua taiepa puta noa puta noa. He teneti tetahi, kei reira nga kai hei hoko ma nga tangata. I whakapaipaitia a roto ote whare kura kite rau rakau, a nui atu aua mea kakariki ki nga mapi e iri ana i nga pakitara, ka nui te ahua pai—purotu ana! 1 tetahi pito te tepa i takoto ai nga taonga e hoatu ana ki nga tamariki hei utu mo nga mea mohio, me nga mea hoki e hoatu ana hei utu mo nga mea i kaha ki nga mahi takaro ki waho. He nui. te pai o aua taonga, nui atu i to te mea e kitea ana i etahi huinga pera; he pai rawa atu hoki nga pukapuka i homai e te Kawanatanga ma nga tamariki, a tupu ana te hae a nga tamariki Pakeha o etahi kura ki aua pukapuka. E rua te kau ma tahi nga tamariki, nga tane nga wahine, i pataitia kia kitea tona matauranga. Eite tonu o ratou kahu, he kahu puru anake, he tatua whero nga tatua. Hari ana te ngakau ote tangata ite pai ote ahua o aua tamariki mete matau kite whakahoki i nga patai a te Eev. J. W. Stack (te Taaki) raua ko te kai-whakaako o te kura. Ko te tikanga o nga kupu patai, me nga mahi whakakite i te

mataurangao nga tamariki,koia tenei; kote whakaatu atu i nga whenua o te ao katoa, he korero pukapuka ko He tuhituhi, he tirara (ara, he whakatutu, pera mete mani hoia). I pai rawa te mahi panui korero » tamankx, ara a Maata Pihawai, TeVra Mutu, Hone Matene, Hana Horomona, Mere Horomona me WiremuHop.. I pai noki te waiata me >™ mahi hoki a aua tamariki. Ko nga kupu enei i tuhia o te Huperitene ki roto Jute pukapuka takotoranga ingoa o nga manuhiri ???? kl T tai f kura matakitaki ai, ara, « Oketopa 22 1574:—1 konei ano au i te pataitanga i n «-a tamariki o tenei kura, a e hari rawa ana au ki n*a nua kua taea. W. Rorktoxa, Huperitene." Ka mutu te patai, ka karangatia ki ro whare tangata Maori i waho, katahi ka whai korero te Huperitene, mete Rev. a. P. Mutu, mete Rev. Te Kooti. E kore e puta ta matou hiahia kite panui i a ratou korero ite kore e oki te nupepa nei. I muri o te tina ka mahia nga mahi whakatakaro. Ka mutu tena ka whakakitea e nga kaumatua nga mahi Maori o mua kite wero, kite kokiri, tao nei. He nui rawa te ahuareka o nga tangata e matakitaki ana ki taua mahi a nga kaumatua, a pa ana te umere a te katoa i te mutunga. Ite ahiahi ka huihui ano kite kai ti i roto ite •whare kura, muri iho ka tuwhatuwha nga taonga ki nga tamariki. He ipu hiriwha i riro 'i a Te*Hira Mutu mo te pai o ana mahi katoa atu, he mea homai na Mita Urquhart (Hakuata) Pakeha no Karaitiati. Katahi ka mea a te Rev. J. P. Stack (Taaki) kia puta te kupu whakawhetai ki nga Pakeha katoa mo to ratou atawhai kite homai taonga mo taua mahi, me to ratou haeretanga mai ki reira, i tika ai hoki i rawe ai taua mahi. Na te Rev. G-. P. Mutu i whakatuara i a ia ki runga ki taua kupu, a whakaaetia ana e te katoa. Katahi ka waiatatia te waiata a te iwi Pakeha kia " Whakaorangia te Kuini e te Atua," a ko tona mutunga tena i mutu ai. He nui te pai o te ahi i tahuna i te po, me nga " paeawaka," a i ahuareka rawa nga Maori ki aua mea.