TE MAHI PATU-WEERA I TE TAI RAWHITI.

Waka Maori, Volume 10, Issue 20, 6 October 1874, Page 257

TE MAHI PATU-WEERA I TE TAI RAWHITI.

(No te Pawati Pei Herara nupepa.) He takiwa nui te hinu te takiwa patunga weera i te Tai Rawhiti kua taha atu nei i tenei tau; ako te iwi nei ko Ngatiporou ka whiwhi nui i te rawa hoki mai ki a ratou no runga i tana mahi uaua, mahi whakamomori—ko ratou hoki te iwi i a ia te nuinga o taua mahi. Timata i TJawa haere atu ki raro ki "Whangaparaoa he nui rawa te weera, he takiwa ia kotahi rau maero te roa. Te kau ma rua o aua taniwha kua patua, kua oti te tahu ; ko etahi i puta i te tupuhi, ite aha noa atu. Kei te Mahia e toru nga "weera kua whakauria ki uta. He momona rawa te mea o muri, pau rawa ake nga hinu o taua ika e ono tana; ko nga waka, nga pata takanga kai, me nga mea katoa atu i ki tonu i te hinu, a maumautia atu ana etahi kite whakarere i te kore mea hei takoto-

tanga. He waimarie rawa te tuponotanga ote kaipuke, a te Opotiki, ki reira, ka whiwhi ai. nga Maori ki etahi kaho no rimga i taua kaipuke. Ko Henare Potae lie tohunga rawa, he toa ki runga ki nga tikanga patu weera, a e kiia ana mehemea e tata ana ia ki reira e waiho tonu ana mana te wero whakamutunga e mate rawa ai te weera. He tika ano ra ia, meliemea ko nga Pakeha kua n*ui atu lie ika e mate i a ratou. i enei (ara, i te 12 nei), i imnga i to ratou toLungatanga nui hoki, me to ratou kaha, mete pai o a ratou mea katoa mo te inahi patu weera ; engari he nui rawa ano te toa mete kaha o nga Maori ki taua mahi, ko etahi i noho tonu atu ki te moana, po noa ao noa. e whai ana i a ratou ika. E whakaarongia ana kua .rima te kau pea tana hinu a Ngatiporou, hui katoa. Ko nga mahi ahu-whenua i mahuetia rawatia ite takiwa kua taha nei; ko tenei kua mutu nei te takiwa patu-weera, mea ake timata ai ano te ngaki whenua mete whakato kai.

Ko tetahi nupepa no Arapama (kei Amerika), e mea ana:—Tera tetahi kotiro, ko Irihapet'i Mua te ingoa, tamahine a Arapata Mua, e noho ana i te taha kite whakarua ote whenua e huaina ana ko Kiripana, kei Arapama, e hoki mai ana taua kotiro i te whare 0 tetahi pakeha, tutata rawa kite whare o tona papa, katahi ka ohorere ake ia ki tetahi mea taimaha kua tan ki runga ki ona pakihiwi, a hinga tonu ia kite whenua. Tona whakaaro kua mau ia i te panata, i tetahi atu kuri ranei, (lie kuri kai tangata te panata pera mete taika —he mea alma rite kite ngeru, na te nui rawa) ; otira ki hai i roa ka rongo ia kite mamae o nga matikuku o tetahi mea e rarapi ana i ona kaokao me ona peke, a pongaku kino ana nga kiko, ko te ngutu e timotimo ana ki tona kohamo, me ia hoki e hikitia haeretia ana kite whenua. He ikara taua mea kua mau ki a ia,' he manu ahua rite kite kahu, na te nui rawa. Heoi, ka u rawa nga matikuku mete ngutu o te ikara ra ki tana kai, katahi ka hikitia ake ka whakaangi haere i runga ake o te whenua, e toru e wha putu te mataratanga ake. He mea ano ka taka te kotiro ra kite whenua, aka tuku iho ano te manu ra ka hikitia ake ano, mete rarapi tonu ona matikuku kite tinana mete ngutu kite upoko ngau ai i nga kiko. Nawai a, ka taea e taua manu te tekau putu te mataratanga ake i te whenua, katahi ka mea kia tau ia ki runga kite peka o tetahi rakau ite taha o te ara, he maunu anake nga matihao i nga kiko o te kotiro ra aka taka ano ia kite whenua takoto ai, kua he noa nga whakaaro, ano he tangata mate rawa. Nawai ra i takoto a, ka hoki mai nga whakaaro ka oho ake ia, ka whakatika ka piki ki tua o te taiepa o te maara rakau o tona papa ka ahu atu ki tona whare; ka tatata atu kite whare ka tutaki i tona whaea e rere mai ana ki a ia, i rongo hoki kite auetanga. Kaore rawa i kitea te manu ra e taua kotiro. He horo hoki i takaia ki tona upoko, ie kopare ana i runga 1 ona kanohi i kore ai e kitea. Ko te toanga i toia haeretia ai e te manu ra e takoto tonu ana i te rori. Te kau ma wha nga tau o taua kotiro. E whai ana nga tangata ki taua ikara kia patua, kia mau ranei, a kua rua kitenga i muri nei.