HE KORERO MAI NO TE MOANA.

Waka Maori, Volume 10, Issue 15, 28 July 1874, Page 185

HE KORERO MAI NO TE MOANA.

Te whakarerenga mete kitenga o tetahi tima, no Wi Wi, a te Ameriki. Tera tetahi korero kei nga nupepa o rawahi mo te whakarerenga whanoketanga o te tima "Armeriki" i te moana, he tima na tetalii Kamupene whiwhi Tima no Wi Wi. E toru nga kaipuke nana i mau nga heramana me nga tangata eke noa o runga. Otira

M hai ano i totohu taua tima. Kaore tahi he pakaru tikanga. I kitea i muri i te moana, toia haeretia ana ki roto kite tunga kaipuke i Pirimauta (kei Ingarani), a tukua ana i muri nei i runga i ngapukapnka whakaae, a te kamupene nana taua tima, kia homai e ratou, ki nga tangata nana nga kaipuke i whakaora i taua tima, nga moni £125,000. a haere atu ana, tae ora atu ana ki Haawa (kei o "Wi Wi). He mea whakawhaiti mai tenei kei raro nei no n°-a korero o taua mea i roto i nga nupepa o rawahi mai. ara:— " I whakarerea te Ameriki i te moana i te Turei te 14 o nga ra o Aperira, 1874, i roto i te tupuhi nui. E toru nga kaipuke nana i mau nga tangata o runga, ara ko te Mitikana, he kaipuke no Ingarani; ko te Aratini, he kaipuke no Naawe, ko Kapene Erikihana te kapene ; ko tetahi kaipuke hoki no Itari, ko te Eraiha Kuiroro te ingoa. I tae ora atu katoa nga tangata ki runga ki aua kaipuke j ko te meti tuarua, to M. Karee, anake te mea i mate, he tahuritanga no tetahi o nga poti i mate ai ia. I te aonga ake o te ra i whakarerea ai taua tima ka tupono mai etahi kaipuke e rua, no Ingarani anake, ko te Aapana tetahi, he kaipuke heera nei; ko te Perei tetahi, he tima, ko te Karaka te Kapene. K"a, ka kitea te tima i mahue ra, e ata haere noa ana i te moana, ko nga heera nei ano kite pana, kua mate hoki nga ahi; ko te kara tohu o te mate i te rewa e tareparepa ana ite hau. Katahi ka hoea atu te poti no te Aapana. No te ekenga o nga tangata ki ruuga katahi ka ata kitea nga tohu o te wehi o nga tangata o runga, me to ratou haerenga ohoreretanga i runga i nga poti. Titiro rawa atu, tera te tina e tu tonu ana i runga i te papa (tepa nei) ; ko etahi kua kai, ko etahi kaore ano i kai, a haere noa. Ite whare takanga kai ate kuki, tera te hupa i roto i nga kohua e tu tonu ana ; ko etahi kai hoki kua oti te taka, i tahaki e tu ana, mo te kawe kite nohoanga rangatira ite ta. I roto hoki i nga rumu o te ta kua parawhiuwhiua kinotia nga mea katoa. ISfga kahu u.tu nui, whakapaipai rawa, e takoto noa ana i raro ; nga pukapuka me nga aha noa atu e tawheta noa ana i raro i te papa takatakahi ote rumu; nga pouaka, nga peeke, nga kete takotoranga moni, nga aha noa atu e takoto tuwhera noa ana i te hurahurahanga a nga tangata nana—a kitea nuitia ana i reira nga tohu o te paweratanga mete ohorerenga o nga tangata. " Katahi ka hoe atu ano tetahi poti ano no te Perei, me nga kamura me etahi tohunga i runga, hei kaititiro kite mate o taua tima. Kitea ana e ratou kua rima wahanga o taua tima, ara e rima wehenga i roto ite kaipuke. (Pena ai ano hoki te hanganga o etahi kaipuke; mo te pakaru rawa ake tetahi o nga wehenga ka puta mai te wai ki roto ki taua wehenga anake ano, kaore ki roto ki tetahi, a ka maanu tonu hoki te kaipuke, ahakoa pakaru). Heoi, mahara ana nga tangata o te Perei he ngaru i roto i te tupuhi pea i huri ki runga ake o te rumu o nga huri o taua tima ; i puta mai ranei te wai nui nei na roto i etahi matapihi e toru i te kaokao o te tima, inahoki kitea ana kua pakaru nga pa o aua matapihi i te akinga mai ate ngaru ite tana ote tima. Tetahi i mohiotia ai he pera, kua waru putu mete hawhe te hohonu o te wai i roto i te rumu o nga huri me nga rumu o nga ahi me nga waro, a i mau tonu te ahua o taua wai, kaore i nui haere te hohonutanga. Ko nga puaretanga katoa o te papa o te tima kua tutakina katoatia; otira i maharatia i tutakina aua puaretanga i muri iho ote hurihanga mai ote wai ki roto kite rumu o nga huri. He mea marama rawa ki a ratou na te wai i tini i nga ahi i kore ai e taea te mapu i te wai ki nga tino mapu o te tima (he mea whakamahi na te mamaoa hoki) ; ko etahi atu mapu noa iho he kiki, kite aha ranei, i kore ai e taea te mahi. Engari te wehenga i te ta i whai puta, ki ta ratou i mohio ai; otira e hara i te pakaru nui, e ono tae kite waru

putu te hohonu o te wai i roto i taua wehenga, encrari kaore inm haere taua wai i te Turei tae noa kite Hatarei. Ko etahi wehenga, i mohiotia he ora katoa. Ko nga rewa, nga taura, nga heera, me nga mea katoa o te uranga o te tima, i ora katoa. Katahi ka mea a Kapene Karaka o te Perei kia toia haeretia taua tima, te Ameriki, ki uta ki nga tunga kaipuke. Tokorua nga heramana ote Aapana i waiho iho e te kapene o taua kaipuke ki runga ki te Ameriki hei awhina i te mahi, a haere atu ana ia i tana haere. Ko nga poti ote Ameriki kua riro atu i ona tangata ano te mau, kotahi tonu i inahue, he mea iti marire. Katahi ka tukuna etahi o nga heramana ote Perei ki runga kite Ameriki. Ka herea te taura nui ki 'tetahi o ona rnekameka, ko tetahi pito i kawea ki runga kite Perei, ai te Wenerei, te 15 o nga ra, ka timata te to i ta ratou ika, ka ahu ki Pereti—he kainga no "Wi "VVi. Ite 4 o nga haora o te ata o te Taitei ka puta mai tetahi tima, he mea tupono noa mai, ko te " P. T. Pare," o Banana, Ingarani. Katahi ka mea atu a Kapene Karaka ki taua tima hei hoa mona kite to, aka mahi taua tokorua kite to haere kite taha ki Pereti a taea noatia te 4 o nga haora o te ahiahi o taua rangi. Katahi ka whiti ke te hau, he hau tumu ; katahi ka aua kapene kia toia ta raua ika ki Pirimauta, a tae atu ana ki taua hainga i te ata o te Hatarei. E kiia ana e rite ana te Ameriki, me ona utanga katoa, kite £300,000 pauna. ]STga mea e homai ana e te Kamupene mo te whakaoranga o ta ratou tima, ka £125,000 pauna. ' Noho ruaha ana haere maha ana.' "