pu repo i runga, he nui nga pu maori me nga tangata. Kaore ano he kaipuke pera kai kitea noatia i tenei moana. Te rerenga mai i Ingarani ka rere ki nga kainga katoa atu'o te Kuini i tona huarahi mai ki enei moana kia kite i o reira tangata. • Ekore e taea te whakahua i nga ingoa o aua kainga inaianei, mete « korero i nga mahi mano noa i meatia e nga pakeha hei whakanui mona. He tini nga tangata o ena kainga, ekore e taea te tatau —ko o ratou whakaaro e kotalii tonu ana, kei runga anake kei to ratou Kuini e moemiti ana, no te mea he wahine atawhai, lie wahine whakaaro tika, he wahine whakapono. No te Hatarea te 23 o Nowema iuai te Karatea ki Merepana. Ma te aha e korero te whakapaipaitanga o te taone; nga raite tini noa ki runga ki nga whare, raite whero, kakariki, puru, mete mano atu o nga kara—marama katoa te taone i te po. Ka titiro atu te tangata ki nga rewa o nga kaipuke mete mea he ngaherehere; ngaro katoa i te paraki tu ke, tu ke—metepakunga o nga pu repo, ngateri ana te whenua ite haruru ote pu. Ko te Kawana me nga rangatira i runga i te waapu e noho atu ana e tatari ana ki tona unga mai ki uta. Te unga ki uta ka eke ki runga kite hariota ka rere kite taone—tun ana nga taringa ite umere a te tangata. Kotalii te kau ma tahi mano nga tamariki (nga mea taane me nga mea wahine) i huia kite huarahi hei haerenga mona hei waiata i te waiata o Ingarani mo te Kuini—te waiata e ki nei kia " whakaorangia te Kuini ete Atua." He mea rite tahi nga kahu o aua tamariki he ma anake; ko nga tatua he ripene puru, mete rangi nei. Te taenga atu o te hariota ka waiatatia e aua tamariki taua waiata mo tona whaea, mo te Kuini—e korerotia ana kanui te ahuareka o te reo o aua tamariki. Ko te tangata, ngaro katoa te whenua ite tangata—ma te aha e whakarite ? I raro ite v.*henua he tangata, titiro atu ki nga upoko mete maara witi e oioi ana i te hau; i runga i nga whare he tangata; i nga matapihi he tangata ; i runga i nga pou, i nga taicpa, i nga whakamahaujhe tangata anake—he tangata i runo;a he tangata i raro, kaore" lie wahi i kore ai te tangata i te kawenga o te hiahia nui kia kite i te
Pirinihi. Ko nga whare hoki i ro katoa 1 te pua rakau, 1 te manga rakau, i nga paraki mano noaiho hoki. Otira ekore rawa e taea te korero i nga tini mahi a te pakeha o reira hei ohatanga ki to ratou rangatira. Mete mea he mahi atua etahi —me kite rawa ano ka mohiotia ai te ahua. Ko nga mahi maori nei ano he maha—ara nga purei hoiho, nga purei poti, nga mahi kanikani, nga aha atu. E whitu te kau mano tangata i tetahi huinga kia kite i te Pirinihi. I runga i te whata te Pirinihi e tu ana, he mea hanga i te roro o te whare; ko te pikitanga ki taua whata he mea whariki kite kakahu whero, kite kakahu puru—he mea hou tonu, he mea ntu nui. He mano te hoia mete pirihi ite huarahi e noho ana hei panapana i nga tangata koi mui ki runga kite hariota o te Pirinihi me ka haere ki te taone haere ai. Ns;a hiwi katoa i waho atu o te taone he mea tahutahu katoa a runga kite ahi ite po—marama kehokeho ana. I roto ite taone hoki ekore e taea te tatau i nga raite e kanapanapa ana. Kia mutu te noho o te Pirinihi i taua taone e ki ana kia rere ki Po Hakene: he taone ke ano kei tetahi pito o taua whenua —he Kawana ke ano tona me tona Kawanatanga ano. Kua riro pea tenei ki reira i tenei takiwa. Ka mutu te noho ki reira ka rere mai ki Niu Tirani kia kite i a tatou. Ko Po Neke raua ko Akarana e whakapaipaitia, no te mea he kainga whai rawa aua kainga he nui hoki ona tangata. Ko tatou i Nepia nei he tokoiti nga tangata, he kainga iti marire. Ahakoa tena, ma te hua o nga mahi whakapaipai e aha ai? Kei te ngakau ia te tikanga. Koia tenei, kia kaha tatau te karanga ki te tama o to tatou Kuini. Kite kore ia e tae mai ki konei me tuku atu e Ngatikahnngunu tetahi pukapuka whakamihi ki a ia, me tuhi nga ingoa o nga tangata katoa ki roto i uta tae noa mai ki te wahapu. Ko ta te pakeha tikanga hoki tenei ki ona rangntira. I pera ano hoki ki a te Pirinihi i ona kaerenga katoa i haere ai ia. Heoi, ka tuaruatia ano c matou te kupu, " lieoi te takiwa hei hoanga i te rongo. : ' Ka tae mai te Pirinihi ki a tatou me mahue nga mauahara, me hui katoa tatou kite karanga ki a ia, me ■vvhakakotahi tatou i a tatou.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18671226.2.1
Bibliographic details
Waka Maori, 26 December 1867, Page 106
Word Count
866Untitled Waka Maori, 26 December 1867, Page 106
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.