HE PANUITANGA.

Waka Maori, Volume IV, Issue 11, 12 September 1867, Page 63

HE PANUITANGA.

Ki, nga tangata e whai, take ana kite whenua, kia mohiotia ai te wahi mete ra etu ai te Kooti hei whakawa i o ratou take. NA, he Panuitanga tenei kia mohiotia ai, ko te take a nga tangatano vatou nga ingoa e mau i raro nei ki nga piihi whenua kua whakahuatia i raro nei, ka whakawakia a te 21 o ngara o Oketopa, 1867, e te Ivooti WTiukawa Whenua Maori, ki Oliinemutu, Rotorua. Ivo nga tangata katoa e whai tikanga ana ki aua wlienua me haere ki reira. Ka oti te whakawa, ka puta te Karauna Karaati kite huffga i kitea tona tika ete Kooti ; heoi ano, he tino whakaotinga tena; ekore rawa e tika kia peke mai tetahi tangata ki muri. Na Tiki, Kai tunituhi o te Kooti. Kooti Whakawa Whenua Maori, Akarana, Hurae, 1, 1867. Ko Hori Haupapa me ctahi atu nga tangata ; ko te llaho-o-te-Kangi-piere te kainga, kci te takiwa o Ilotorua ; o' Waikato. Nga rolie ko Pururu, Tupuaki, Pukunui, Nga Kuba-o- Nga A\ lierangi. Te Wai patu Kakahu, Te Anapouri, ()cukuti, Te Tapuwae, Matai W liakapiki, Opua N<jawha, Te W liakaLaro-a-te Piere, Nga lluahine, Te Iwi Tuaroa, Te Pare-o-Ngaawherangi, Te Onepu, Te Whikitiki, Tirotiro Whetu, Nga Tokarua, Pururu.

Ko Tamati Hapimana me etahi atu nga tangata; ko Kotorua ki liotomaniania te kaincra. Nga rolie ka timata i te Ponetu-a-llika-peke, ko te Tulii-a-llinep:ire, ko te Puna, ko Kakatarae, ko Turangiiti, ko te Whakahoro, ko Miliia, ko Ilawaaroa, ko te Piripiri, ko Manava Paroparo, ko te Iloro, ko te Hautapu, ko Maru Iliwena, ko te Ilape-a-Tapao, ko te Tuutu o te Rangi, ko Tawhi Einaarinira. ka mutu tera tali a. Ko te Alii-o-T angaroa, te Ruamatae, te Ivoro-koro-o-Tamnrakau, te Atua Wbakaniho, Papatihakehake, te Whare-o-te-Ariki, Omania Kakapea, Kawhiu, te robe ki a Tutanekai, te wai tuatahi, te wai tuarua ka imitu. Ko Tamati Hapimana me etahi atu nga tangata; ko Rotorua kite Koutu to kainga. Nga rnlie ka tininta i Tapeo kei te inoana, ko te Iluaki, ko Waipaepae, ko te Koiiika, ka ninihi i te tuba Tonga o te Tur.hu a-te-Atim. kote Tupari, ko te Ilewa o Paengatu, Iluukanmiurauiu -o - Raka Maiua, te Taiki o Maiiakare, ka wliukatuki te Hauauru, Makaa-o-Ruanumokoroa, Patetere, JNga Matarae, ka mutu tenei taba. Ko Tahunapukeko, ko te Tuporo, ko Mangakakahi, te pa o Mangungu, Pawliertua, Paenangeo. Pungaua, te Tuke Mata, Ma-

nuinoia, te Waihapuapua, Taorua, Waihuka, Nga Pukanoni, Rahopaka, te ana-o-Ruarau, ka mutu tenei taha kite Tonga. Ko Taimona te Iveunga te tangata; Mahanga kei Rotorua te kainfja. O Ka timata te rohe kite Tonga, kei te maiaro o te pa o Waiohe-vva, maro tonu tae noa kite awa ; te robe kite Rawhiti ko te Mini; te rohe kite Tuaraki ko te Poliue, makere noa kite moana o Rotorua, ka mutu. Ko Rota Rangihoro me etahi atu nga tangata; ko Matawhaura, kei te Rotoiti, te kaino-a. E rima ona rohe. Ko Rota Rangihoro rrie etahi atu nga tangata; ko Pukeroa, kei Tarare\va A \va, te kainga. E rua ona rohe. Ko Rota Rangihoro me etahi atu nga tangata; ko Taheke, kei te Rotoiti, te kainga. lie maha nga rohe, ko Whangamarino te rohe kite Tonga; ko te Papa-a-Pareawa ki tai nei. Ko Henare te Pukuatua me etahi atu nga tangata ; ko Tikitapu, kei Motutawa te kainga. Nga rohe ko Popoiti, Kataare, Tutamaurea, Whitikare, te Patuiwi, te "Whakarere, te Mako, Hararoa, Tuhi Koraparapa, Popoiti. Ko Hamuera te Kainga Mata me etahi atu nga tangata; ko Owhatiurate kainga, kei Rotorua ki Rotokakahi. Nga rohe ko Puanui, Tahunaroa, ko te Tawa, te Awa-Ivokainga, Moturere, Titnanga, Nga Kowhatutuma, te awa o Puarenua, Nga Puna, te pakarutanga o te Ivakaliu o Huna, te Whakapukai-a-Paretare, te Turio, Tutaki, teßakaua, Tuawhenua.kollinemaKoureure te Mapau, te Rere, Turekare, te Mingi, Oporete, Kurangaituku, Totarariki, Ngatokaarepe. Ko Henare te Pukuatua me etahi atu nga tangata ; ko Matakana kei Tawera te kainga. Nga robe kei te Pa o Tutakiao, Para Houhou, Tautau Whitikl, Pou-a-te-au-Waipao, Tutu Manuka, Okalca, te M'aro, te Oha-a-Paiuhare, Ohinenui, Iliiigatiralia, te V,'aito(!toe, Marotara, Pawhira, ilawaiki. Ko Henare te Pukuatua me etahi atu nga tangata, ko Tuinunui, kei Motutawa, te kainga. Nga rohe ko te Karnro, te Wai-a-Uri-waka, Oti-te-llin:i, Tuku Aomo, vVai ,Kokiunuka, Puapua, Ivchurua, Yvaipao, tutu

Manuka, Mangakara, te Waro, te Olia, te Au-o-"\\' aikato, Of.amatutau, Manuka, Motu Taiva. Ivo Wikimvhi te Roro-o-te-Ranofi me etaln atu nga tangata ; ko te Itiawariki, walii o Papanui, Rotorua, te kainga. J O Nga robe kite Rawhiti ko te Moana o Piotorua, Ilakaipuke, te K.akau, kai te Moana; kai uta ko to Tutu, tc Tapae, te Kgae, Tupapakurau, Patoetoe, Ivererutahi, Upnkoparu, Whakatakerewaka, te Ewe, te Pukeiti, Okapo, te Waiwaro, te Puku-o-"VV ai, ka liuri te taha kite Tonga ;te taha kite Marangai, ko Ivumera, te anga Kakahi, te Rekereko, Wharekowhatu, te Huruhuru, te ITamuti-o-Pare, te Rawa, te llinainakopa, Pukehinaliina, teAputa, tePutalii, ai te Ti, te ko lie rakau kai te moana. ivo Wi te Raro-o-te-Tarahina me etaln atu nga tangata; ko Paraliaki teTuhingainata, kei Rotorua., te kainga. Nga robe, te taha kite Rawhiti ko te moana o Rotorua, te taha kite Tonga ko te liuka, te Ralmanui, te Pueto, Pukerimu, Rouroututae, te Paeabu.k<> Ivotuku, Paetawa, Pariwbaiti, te Tawhituihiti, ko Whatu Tangoke, Tirotiro Whetu, Pongahuru, Wiiakairmga r I oto, te Anga Kakahi, Aronguhei, vV aiteti, Pokapu, te Moko hakai Puku, te Tutu, te Utiihi, te Ngae, te Aputa, Wliakaeke Tahuna, Umu Tangata, te Parakiri, te iringa-a-Koro, Tutu Kewarewa, te Papa, te Kopua, te \\ hare-o-Mala, Takurahi, te Araivaere, Vv'aipouri, Kahakalia, te Irihanga. Ko Rota me etahi atu nga tangata; ko Rotoiti kei Tarawera Awa te kainga. E wba nga robe. Ko Aterea te Araki rae etahi atu nga tangata; ko te Wairoa, e tata ana ki Rotorua kite Wairoa, te kainga. Nga robe ko Rangiatea, Ngapuraho, te I T .vi Poto, te Pnukohatu, Nga Puke Turua, te Iringa, te 1 aurei, te Makomako, Ranixiatea.

?>le he mea kua oti enei whenua te ruri, ka kitea nga Mapi, i te Kooti o te Ivai Whakawu Tuturu i iiaketu.