WAIKAT0.

Waka Maori, Volume I, Issue 8, 19 September 1863, Page 1

WAIKATO.

Tenei nga korero i ahu mai i Waikato. I te 25 o nga ra o Akuhata e tua ana nga hoia i te ngaherehere i te rori ki Pokeno. E rua te kau ma rima ratou. Ko a ratou pu whakatuturia ana e ratou i roto i te ngahere i te taha o te rori, ko ratou i roto atu e mahi ana. Ka mutu, ko te putauga mai o nga maori tokomaha i te ngahere i tera taha o te rori, rere touu mai ka tae mai ki nga pu e tu nei ; ka whakaanga nga waha ki nga hoia e mahi ana, ko te puhanga i pupuhi ai, ka mate tokorua nga hoia, kotahi te mea i tu noaiho—kaore i mate. Heoi, no te kitenga i etahi hoia, e haere mai ana i te rori, ka tau te wehi, katahi ka mauria nga kai o roto o n«-a pata i ruuga ahi, tahuti aua ki ro ngahere. Tutaki pu ratou i te rori e nga hoia puta hou mai—katahi ka whaia aua maori e te hoia ki ro ngahere, mete pupuhi

tetahi, mete pupuhi tetahi. Whai noa, kaore i mau, engari ko etahi i mate. Ko nga pu 23 riro tonu atu ; otira, no tetahi raugi i muri ka kitea e wha o aua pu i ro ngahere e takoto ana—hemea whakarere pea na nga mea i tu. Kotahi te tangata teitei rawa e ono rawa nga mata ki roto ki tona tinaua katahi ka hinga ki te whenaa—te taenga ake o nga hoia ka werohia kite koikoi, ka mate. Ka mutu tena. Na, no the 7 o nga ra o Hepetema e mala ana nga lioa maori o te Kawanatanga kite lioehoe i nga kai ma nga hoia—ka hoehoe i te kaipuke e tu ana i te ngutu awa o Waikato, ka hoe kite pa hofa ki Pokeno. . I to ratau kainga, kei Tuakau, te waihotauga, kia rupeke ki uta ka hoe atu ai ki Pokeno. Heoi, no te ata o taua ra ka tae mai nga tangata maori tokowha kite pa o nga hoia, ka karanga mai ko Waikato kei te pa i Tuakau e pupuhi ana. Katahi ka whakatika atu nga hoia 50, haere atu ana ki reira. Te taenga atu ki roto ki tetahi motu rakau i reira ka rouo-o ratau kite waha tangata e koreroaua; katahi ka whakaaro ko te hoa riri tenei e haeremai ana kite whakahei i a ratou—ko te whakatakotoranga i takoto ai, whano- a noa, kore tonu. Katahi ka whakatika, ka whakamau i nga koikoi ki nga pu, ko te haerenga i haere atu ai. Ki hai i takitaro ka puhia mai ratou e te hoa riri, mate ana to ratau kapene, Ko to raro iho hoki i tu, kaore i mate ; no te tunga ka rere mai te hoa riri, ka awhitia ia—otira, tokorua o nga kai patu i a ia i puhia e ia ki tona pitara, ko te orauga i ora ai. Katahi ka pupuhi—pupuhi ana, pupuhi aua, a, puta atu ki waho kite parae, Ko tenei kua po, no reira ka h oki mai nga hoia taua 50 nei ki roto kite motu—noho aua nga maori i runga i tetahi pukepuke. Ko nga pakeha i mate, tokotoru ; nga mea i ngaro atu, tokotoru ; nga mea i tu, tok( - toru auo. Kaore i mohiotia nga mea o te maori i mate—engari e ki ana etahi o nga hoia i roto i taua riri i puhia e ratou etahi tangata maori i runga i nga rakau e noho ana—te takauga iho kite whenua, tau ! mete manu. E ki ana kua mate hoki etahi o nga maori, hoa o te Kawanatanga, i te hoehoenga i nga kai—ratou me tetahi kai Whakawa pakeha, na Waikato i pupuhi. No te ahiahi o taua ra ka haere atu etahi hoia ano ki Tuakau, 150 ratau. Te taenga atu kite motu rakau i riri ai ka tutaki i te 50 ra; ka waiho iho ena, ka

haere toou atu kite pa i takoto ai nga kai. Te taeuga ki rcira ka kitea nga kai e maha e takoto ana, kua kinokino noajho e te hoa riri te whakakino kei kaiuga—ko etahi kua oti te Avaka kei kai mana. Kaore he taugata i rokohanga atu ki reir-a ; ko nga whare kua pau i te abi—heoi, koki ana mai ratau.