He Whakaaturanga i te Nui, me te Kaha, me nga Whai Rawatanga o te Iwi Noho o Atareihia.

Korimako, Issue 13, 15 March 1883, Page 6

He Whakaaturanga i te Nui, mete Kaha, me nga Whai Rawatanga o te Iwi Noho o Atareihia.

Ka nui te whakapai kia Te Heita o Merepana mo tona kamakama kite kohikohi i nga whika whakaatu i nga tini tangata, i nga nui moni, taonga, alia atu o Atareria me Niu Tireni. Ko aua whika no te tau 1881 no ana tepara i mohio ai tatou. Ko nga tangata e noho ana ki Atareihia i Oketopa, 1881, i tae kite 2,833,608, a i te tau 1872 e 2,103,013 anake ko te neke hanga ake ko 100,000 i te tau kotahi. Ko te putanga tenei o nga tataunga o nga tangata noho o nga Koroni o te Piritihi. Ko Niu Tireni, ana wehea atu ana tuahine, i neke ake i enei kua whakahuatia nei. I te tau 1873, ko te pakeha e noho ana i Niu Tireni e tae ana ki 295,946. I Oketopa,. 1881, e 500,910, ko te putanga 204,964 0 roto o te 720,605 o te mahanga ake o nga tangata o nga Koroni katoa nei. Na enei whika ka mohiotia te kamakama o te haere mai o nga pakeha ki Niu Tireni i nga tau ka mahue ake nei. I roto o nga tau e waru ka pahure nei, i neke ake te maha o nga pakeha haere mai kite noho i Niu Tireni 1 nga kai noho i era atu o nga Koroni, a i taua takiwa nei ano i maha ake nga whanautanga, e hoki iho nga mea i mate, i o etahi atu Koroni i roto o taua takiwa nei. Na enei take e toru, i nuku hohoro ai te maha 0 nga tangata o Niu Tireni. I Niu Tireni i nga tau ka pahure nei ko te ahua o te rironga mai o nga moni e tangoIlia e nga katimauhi, ara nga moni haere mai kahore i rite te tika ki o nga Koroni otawahi e tango a\ I Atareria ko nga whenua e hokona ana, e retia ana, a te Karauna e whakaritea tahitia ki aua moni tango mai nei, a 1 Niu Tireni i mahia ketia. He aliakoa te nui o te moni liaere mai, ko nga mea e pau ana lie maha ano hoki. I te 1878, te

tail nga moni e whakapaua ana ; i 1881. kua neke kite Ko nga utu o nga taonga me era atu mea e kawea mai ana i taua takiwa nei e kite Ko nga utu 0 nga mea tuku atu i Niu Tireni Ko nga kai noho o enei ropu Koroni kei raro iho o te toru miriona (3,000,000). Ko nga moni katoa e whakamahia ana e tae ana ki E whakaatu ana enei whika i te whai rawa tanga o aua koroni, inahold ta Niu Tireni wahanga i roto o te tau kotahi e tae ana kite Ko Atareria ki te tonga i nga tau ka pahure nei i mohiotia ko te wahi tera e whakatipu nui ana i te witi, kahore inaianei a kua hoki ia hei tuatoru he tuatahi i mua. I te tau 1873 ko" nga witi o Atareria kite tonga e rua miriona puhera i nuku ake i nga witi o Wikitoria a nuku noa ake hoki i nga witi o Niu Tireni. I Wikitoria 1 te tau 1881 kei mua 8,714,377 puhera. E whai atu ana hoki a Niu Tireni i nga puhera o taua tau ano 8,297,890. Ko te huihunga katoa o nga witi o Atareria kite tongaS,oß7,o32puhera. KoWera Hou kite tonga e whai mai ana, otia kei muri noa e whai ake ana, 3,405,966 puhera, ko nga witi o te tau 1873, 17,936,715 puhera kua nuku i te tau 1887 kite 29,675,899 puhera a e puta ana i roto o te mahinga o nga toru miriona kai noho o nga Koroni o Atareihia nga paraoa hei whangai i nga tangata, nuku noa ake te maha i enei, kia tua rua mai hoki. Me he nui nga paraoa e mahia ana e tatou he maha ano hoki nga kau nga hipi e whakatupua ana. Ko te maha o nga hoiho i te tau 1881, 1,225,013 ; nga kau taringa piihi, 8,294,096; nga hipi, 78,156,486. Ko nga hoiho o Niu Tireni, 161,736; kau taringi piihi, 698,637. Ko nga hipi o Niu Tireni i tuarua nga whika, 12,985,085. Ko nga hipi o WeraHouki te tonga, 37,591,986;

i Wikitoria, 10,360,285. Ko enei whika e whakaatu ana i te nui nga haere tanga o nga mahinga o tenei Koroni, inahoki ko te nui o te kai, kua neke noa ake nei i nga hiahiatanga, a e whai atu ana kite maha haere o nga kai noho o tenei Koroni.