TE MANANGA OTE KARAKIA METE INOI A TETAHI MINITA.

Huia Tangata Kotahi, Issue 19, 16 September 1893, Page 3

TE MANANGA OTE KARAKIA METE INOI A TETAHI MINITA.

He korero no Atarata Amerika, ite mahinga ite whare karakia ki Atarata, ka whakaturia he Minita Mangumangu, tona ingoa ko Waiti, Na Waiti ano i tono kia kohi moni nga tangata. hei whakatu i taua whare karakia, ka roa aia e noho ana I tona nohoanga minita. kua hoha nga tangata, kua timata ta ratou whakahe kia Waiti, a ka whakaturia mai ano tetahi tangata hei minita hou mo ratou, he wahine te nuinga o nga kai whakatu ite minita hou, kia tu, ite rua te kau ma rua o nga ra o Hune nei 1893, ka hui nga tangata kite whare karakia, kite whakaputa i o ratou whakaaro, ka haere atu a Waiti te Minita tawhito, ki runga ite poropiti, ka kau wha u mai ki nga tangata i roto ite whare, ka mea, he aha te take e whakahe nei koutou ki au, he aha te kino kua mahia e au, ite mutunga o tana kauwhau, ka inoi te minita kite Atua kia pakarutia te whare karakia, mehemea ka tohe tonu nga tangata, kia tuku aia ki raro i tona turu minita, heoi kaore ano i pan nga kupu o tana inoi, kua rongo nga tangata kite haruru, kaore i roa ka hapaingia te tahu ote whare karakia, takoto ana mai kite Patiki i ko atu, ko etahi o nga tangata i whara i nga rakau

i roto, heoi whakarongo ana ano nga tangata ki to ratou Minita tawhito whakahokia ana ano ki tona tunga. KORERO NO MANIHETA INGARANI Kotahi te tangata o Maniheta i pupuhi ano i aia, engari kaore i mate, penei tana korero, akina ana e au te ngatu ote pitara kite taha katau o taku mahunga kihai au i mate, katahi ka huria e au te pitara kite taha maui o taku mahunga ka puhia ano ka uru hold tera mata ki taku mahunga, ka rere mai etahi tangata ka tangohia taku pitara, ka tonoa mai he takuta, ka tirohia ahau, ka riro i konei nate takuta i korero. E kii ana te takuta, i te ra tuatahi i karangatia mai ai ahau kia haere atu kite titiro i taua tangata, e ora tonu ana, ka korero atu ahau, ka whakahoki ano ia i aku korero engari i te rangi tuarua kua kore ia e mohio, kua tata hoki kite hemo, ka tonoa e au tetahi takuta hi hoa moku, ka hoatu he rongoa, ka wahia e maua te mahunga, ka kitea e maua nga mata e takoto ana i te tnha ote Roro, ka tangohia mai, ki waho ka mahia ano e maua te mahunga, ka whakahaua kia mauria kite Hohipera kaore i roa i reira, kua pai taua tangata, kua haerere, engari kua ahua porangi taua tangata, ka nui te whakamibaro o nga tangata kite takuta mo tana mahi. RONGO NO HAMOA. I te taenga mai o te meera o Hamoa, ki Akarana, ka kitea ki nga pepa o reirii, i mauria a Matawha me ona tangata e Unmamea, maori o reira mote taha. kite kawanatanga ki runga i tetahi o nga Manuao o Tiamana, a rere ana ki tetahi motu ara ki Takaowho, ite unga atu ote Manuao ki reira. ka haere a Ramamea, kite Kiingi o taua motu, ka whakatakotoria ki tona aroaro te take o tana haere atu, (.enei, kua paahitiaete Kawanatanga o Hamoa kia waiho atu a Matawha me ona tangata mau herehere i ta ratou whawhai ki runga i taua motu, whakaae ana te Kiingi, engari tona kupu kia Ramamea, me utu ano e Hamoa, nga kai ma ratou, whakaaetia atu ana e Ramamea kia kotahi pauna mote tangata kotahi, ite marama, kahore te Kiingi i whakaae, e mea ana te Kiingi kia toru pauna mote tangata kotahi ite marama ka tohetohe raua a whakaaetia ana kia noho ite rua pauna mote tangata kotahi ite marama, heoi waiho atu ana nga herehere i reira, ko etahi ano onga tangata o Matawha kua hoatu ki roto ite whare herehere mo nga tau e toru. HE HUII TUE I HOKIANGA MO TETAHI HOTERA. I tu tetahi hui i Hokianga a nga Iwi o reira mo te Hotera te take. I puta i roto i ta ratou hui kia kore nga Hapu o Mangamuka, Mangataipa, Te Korae, me Orira e tango waiporo i te Hotera i Mangamuka. Mehemea kite kitea tetahi o |ratou e inu ana, e rongona ranei he haunga rama i roto i tona waha, ka whiua kite moni kotahi pauna. Kua tukua hoki ta ratou pitihana ki Poneke he tono i te Kawanatanga kia awhina i a ratou kite turaki i taua Hotera. Konga tangata kua haina ki taua pitihana e ono tekau ma rua. Ko te tino mahara o nga rangatira kia whakakorea atu taua Hotera. Koia enei ko nga ingoa o aua Rangatira e mau ake nei. Hori Karaka Tawiti Pohi Otene Miti Kakau Otene Karena Kiwa Te Tawio Pou Hone Pororua Te Rakena Pou Pakia Tika Moka Kaio Eru Mate Tipene Apatari Makere Kere

Koia tenei ko tetahi o a ratou kupu, e mea ana ratou he tino hoa nga pakeha e noho ana i Hokinga no ratou, kaati i runga i te mahaia o te taha pakeha kia homai tenei mea kino hei patu i a ratou, na reira kua kore ratou e pai kite Iwi Pakeha, ite mea ka mate te Iwi Maori i runga i te kai rama, otira ko to ratou tino pouri mo te Iwi e tupu ake ana, i te mea kaore e rongo i nga tohu tohu a nga matua. KOHURU. Tetahi kohuru kmo i Wekehama Ingarani ite poo te Taite te rua te kau ma whitu o Hurae kua hori ake nei, ko te take o taua kohuru e puhaehae note Tane ki tana wahine, e noho ana raua i tetahi whare ka hae te Tane ki tona wahine raua ko te Rangatira, Tane o taua whare, ka karanga, atu ki tona wahine kaore e nui nga ra mou ki tenei ao, e toru nga ra imuri iho; tenei, ite Tane e hoki ana mai i ana haerere, ka haere atu kite whare, ko tana wahine ake i roto, ka rakaina te tatau, ka mau kite patiti, ka whiua atu ki tana wahine, tu tonu kite mahunga, ka hinga te wahine ka mahara te tane kua mate, katahi ka mau ki tona heu, ka tapahi ano i tona kaki i aia e tapahi ana ano i aia ka rongo aia e whuaki ana tetahi tangata ite toa, tana tirohanga atu ko tana wahine, ka rere atu ano ka mau kite patiti, ka whai ano i tana wahine, ka tae ki waenganui ote Arawhata ka whiua ano tona patiti kite mahunga ote wahine ka hinga ka takahurihuri iho ki raro, ka hamama te waha, ka karanga, ka rongona mai e etahi tangata, ka omamai kite whare te whuakanga mai ite toa, e tuturi ana te tangata ra ite taha o tana wahine a e kurukuru ana i te mahunga kite patili, ka rere mai te tangata ra ka mau kite wahine e ora ana ano ka toia ki waho, ka tae mai hoki etahi tangata ka mau kite Tane, ka mauria te wahine kite hohipera kaore i rua haora ki reira ka mate, Icote Tane ite tirohanga kua inotu katoa te korokoro, e toru ra i mari iho ka mate hoki te Tane. TAMAITI MOHIO. I tetahi whare Rangatira i Ingarani, e noho ana tetahi tangata raua ko tana wahine, e toru a raua tamariki, ko te matamua he tane, e waru ana tau, he wahine nga tamariki whakamutunga e rua i tetahi rangi ka haere te tane kite tirotiro haere i tana Paamu, ka noho te wahine menga tamariki te mohiotanga o te tamaiti tane kua haere tona papa ki waho, katahi ka tahuri kite raweke haere 1 nga mea ote whare, penei tonu a pakaru noaiho te wini i aia, ka whaia e tana whaea kia patua, ka oma te tamaiti ra ka kuhu ki raro i tana moenga, karanga noatu te whaea kia puta mai ki waho kaore rawa i rongo, ka puta te whaea ki waho, ka rakatia te Toa, ka mea ano ki aia kia hoki mai te papa mana e patu, kihai i roa ka hoki mai te papa, ka korerotia e te whaea te mahi ate tamaiti ka riri te papa ka haere atu ki roto ite ruma ka kuhu atu ki raro ite moenga, ka kite mai te tamaiti ra ka kata mai, ka mahara hoki kei te whaia tona papa e tana whaea kia Patua ka karanga mai "Aue napa e kei te whaia hoki koe e mama," kia patua heoi kata ana te tangata nei ki tana tamaiti mutu ana tona riri. WHAKAWATANGA O TE WHITI. He korero enei na tetahi hoa i tuku mai i Opunake mote whakawatanga o te whiti.

Note 14 o Akuhata nei ka tae nga Pirihimana ki mea atu kia Te Whiti, i haere mai matou kite tiki mai ia koe. kia haere kite whakawa, ka mea atu a Te Whiti ae me haere tatou kite kainga he parae tenei, kia kai ka ora ka haere ai ratou, i te mutunga ka haere ratou, ana hoa i haere ai ko Waitara, ko Ngahape, kote Whetu, ko te Tuhi. ko te Iki, ko te take o enei i haere ai mote kara kuri, to Te Whiti, he Nama, kia Hone Teti, o te tahi Toa i Opunake, ka tae ratou ki O-akura, ka Poo, ka mea atu nga Herehere kite Pirihimana. E kore ranei koe e pai kia moe i konei kite haere tonu tatou e kore e tae ka mate te kaumatua i te matao, ka mea mai te Pirihimana kia Patua he waea ki te Rangatira o te Whareherehere, kei aia te ritenga, ka utua mai e pai ana ko nga hcrehere me moe katoa kite Hotera, kaua e haere kite 'kainga maori, Ite ata ka tae ki Nu Paremata, I te 10 onga haora ka mea mai tePirihi kia whakarite Itoia ate Whiti mona ka mea atu ate Whiti koau tonu toku Roia, ka noho ate Whiti kite nohanga whakawa, ka tango hia mai te Paipera ka korero tia mai nga kupu ka homai ki tona ringa ka haria e Te Whiti katahi ka puaki tana kupu, mate Atua e mea kia puta ahau ki waho o tenei whare, mate Atua e mea kia puritia ahau ka puritia, kia Akiritja ranei ki waho e paiana. Te Tiati: Ka patai kia ia, he whenua ano ranei tou. Te Whiti: Ui atu kia Parete mehe mea he whenua toku, Te Tiati: He nioni ano ranei au keita Pekee. Te Whiti : Uiatu kinga kai tiaki Peeke mehemea he nitMM(fe)UN»Jqilqojta^». Ka mea mai te Tiati kua mutu ena patai ka patai .ano. E whiti he tangata whakapono ranei koe kite Atua. Ka patai ano te Tiati, ko wni hei korero kia Te Whiti, ka tu mai ko Parete, he ngangare maori tonu i roto i te whare whakawa. ka tupeke njrateri ana te whare. Tupeke ngateri ana hoki aie Whiti ia raua e ngangare ana, ka mutu ka mea kia puta ki waho ka haere ki ;e kai i te mea e kai ana ka mea atu te Rangatira o nga Piriha kia Te Whiti, he aha toku kino kia koe ka mea atu ate Whiti he ki no koiateu, I reira ka tae atu te Tiati kite whare kai kaitahi ana ratou me nga herehere me tahi atu, ka meamai te Tiati kia Te Whiti, ka tae atu ahau kito kainga i Parihaka ka mea atu ate Whiti e pai ana kaore hoki aku Keeti mou, ka mutu te kai ka hoki ki Parihaka, taenga atu ka pa te karanga ate hunga i te kainga Haeremai e te toa kite tukituki i nga ture ate Pakeha, katae kite whare ka mea ate Whiti kia kii, to tatou, whare ite tangata engari kaore i poto ki roto kamutu te kai. Ka mea ia, kote tamaiti i kiia e ahau i mua_ kite tapu ahau ka tapu te tamaiti, ko nga mea mote kuri kua takaiho kite whenua u tonu atu o ratou ringa kite whenua, ko ahau kua tu toku wae kite whenua i tenei ra, ka nui te pai o taku kai, i taku kainga takoto pai ana i roto i toku kopu heoi taku akiri tanga atu ki waho ka puta te Piro, ka muia e te Rango a ka ngangare nga rango kia ratou ano, a ka puta mai he Ngawekiweki e ngoi haere ana. E te iwi e hari e koa kito koutou ra kua tae kite ra o te_ hunga iti rawa, kua tae mai te Atua kite toro mai ia koutou i korero tiamai i nga ra o namata e o koutou tupuna waiho ana kia takoto, i tenei ra tonu ka tae mai, E hari e koa ki enei ra

te hunga iti rawa, Te iwi e kore e tahuna te umu mote karaka kore hua, ka tahuna te umu mote karaka hua, hei kai ma katoa te tangata te iwi kua korerotia e ahau ki o koutou taringa i mua, ka marena to kuri kite Poaka, ka marena te Ngeru kite kiore, ka marena te Karewarewa kite Huia. ka marena nga I ka kite tangata, kaati i konei tera ano te roanga ka tukua mai ete hoa i Opunake.